Kaalkopjes (Psilocybe semilanceata)

Kaalkopjes zijn de enige paddenstoelen in Nederland die psilocybine bevatten. De stof psilocybine zorgt ervoor dat je gaat trippen. Kaalkopjes worden daarom regelmatig door psychonauten geplukt om psychedelische reizen te maken. Andere namen zijn ‘liberty cap’ en ‘psilo.’

In dit artikel is te lezen waar je kaalkopjes kunt vinden. Ook wordt stilgestaan bij de determinatie. (Determineren betekent vaststellen.) Tevens worden er tips gegeven hoe je je kunt voorbereiden op een kaalkopjes-trip. Op deze manier kun je op een veilige manier een mooi ervaring ondergaan.

GESCHIEDENIS KAALKOPJES

Het gebruik van magische paddenstoelen tijdens ceremonies werd op grote schaal toegepast in oude beschavingen. Terrence McKenna, schrijver van Voedsel der goden, beweert zelfs dat paddenstoelceremonies ertoe hebben bijgedragen dat het menselijk bewustzijn zich ontwikkelde.

De vliegenzwam en de Mexicaanse en Hawaiiaanse paddenstoel zijn allemaal terug te vinden in beschrijvingen en tekeningen van vele eeuwen oud. Vreemd genoeg zijn er geen aanwijzingen te vinden die aantonen dat kaalkopjes in Europa werden gebruikt tijdens ceremonies. Heksen gebruikten daarentegen wel doornappels om te kunnen ‘vliegen’. Ook de vliegenzwam werd regelmatig ingezet tijdens geheime ceremonies. Zowel de vliegenzwam als de doornappel zijn niet het meest prettige tripmiddel. Vaak kom je, na inname van deze middelen, in een vreemde soms ook beangstigende wereld terecht. Beide hallucinogenen zijn tevens relatief giftig. Het is daarom eigenlijk heel vreemd dat er geen aanwijzingen zijn dat in Europa kaalkopjes werden gebruikt, want deze zijn zoveel prettiger in gebruik dan de vliegenzwam en doornappel.

In 1799 werd voor het eerst schriftelijk vastgelegd dat kaalkopjes psychoactief zijn. Dit gebeurde in Londen. Een familie had in Green Park de paddenstoelen geplukt en daarna verwerkt in het eten. De vader en zijn vier kinderen zouden volgens chemicus Augustus Everard Brande vergrote pupillen hebben gehad. Daarnaast ondergingen ze spontane lachkicks. Ook zouden zij op een bepaald moment in een delirium zijn beland.

Het kaalkopje kreeg in 1838 voor het eerst een naam. Elias Magnus Fries noemde de paddenstoel destijds Agaricus semilanceatus. Hierna volgde een paar andere namen gegeven door verschillende mycologen, om uiteindelijk uit te komen op de naam Psilocybe semilanceata.

Albert Hoffman stelde in 1960 vast dat het de stof psilocybine was die voor het geestverruimende effect verantwoordelijk was. Pas in de jaren zeventig begon men deze paddenstoel als tripmiddel te gebruiken.

STATUS

Kaalkopjes zijn helaas al zeer lange tijd niet meer te koop in de smartshop. Sinds 1 december 2008 is de handel in psychedelische paddenstoelen namelijk verboden. Kaalkopjes kon je echter enkele jaren voor het paddoverbod ook al niet kopen in smartshops. Dat kwam omdat gedroogde paddenstoelen eerder verboden waren dan de verse. Aangezien je kaalkopjes niet kunt kweken, kon je ze alleen in de gedroogde vorm kopen. Vandaar dat ze al ver voor het paddoverbod niet meer aangeboden werden in de smartshops. Het plukken en in bezit hebben van een kleine hoeveelheid voor eigen gebruik is overigens niet verboden. Alleen de handel is verboden.

Het verbod op de handel in psychedelische paddenstoelen kwam tot stand doordat in Amsterdam een paar ongelukken zijn gebeurd met toeristen die paddo’s namen. Eentje daarvan eindigde dramatisch; een minderjarig Frans meisje onder invloed van paddenstoelen sprong van een dak af en stierf. Het was dit incident dat de regering ertoe zette om een paddoverbod in te stellen.

Het CAM (Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs) heeft psychoactieve paddenstoelen echter geclassificeerd als een middel waaraan weinig risico’s zijn verbonden. Het besluit van de overheid om psychedelische paddenstoel te verbieden is daarom betreurenswaardig. Zeker omdat je veel van een trip kunt leren. Natuurlijk is iedere dode er eentje teveel, maar alcohol maakt in verhouding veel meer slachtoffers.

BIOCHEMISCHE ACHTERGROND

Het is de stof psilocybine in kaalkopjes die ervoor zorgt dat je gaat trippen. De chemische naam voor deze component is 4-hydroxy-N. Een andere naam is 4-HO-DMT. De stof is gerelateerd aan de actieve stof DMT in ayahuasca. Helaas is psilocybine niet stabiel. Dit betekent dat wanneer de stof in aanraking komt met zuurstof er oxidatie plaatsvindt. Je kunt het dus niet lang bewaren als het in oplossing is. Thee getrokken van paddo’s moet je daarom snel opdrinken. Psilocybine is van zichzelf overigens niet psychoactief. Het moet in het lichaam eerst worden omgezet in psilocine. Het is psilocine dat zich in de hersenen aan bepaalde receptoren hecht waardoor je gaat trippen

.

WANNEER KUN JE KAALKOPJES VINDEN

Ze groeien in de herfst van september tot december. Kaalkopjes hebben vocht nodig om te ontspruiten en ze sterven bij de eerste nachtvorst. Vandaar dat je in oktober de meeste kans hebt ze te vinden.

VINDPLAATSEN

Kaalkopjes groeien in graslanden en dan vooral op de wat nattere gronden. In het westen komen ze minder vaak voor dan in het oosten. Toch zijn ze ook in het westen te vinden en dan vooral in de duinen op zogenaamde oude duinakkertjes. Deze akkertjes werden in het verleden aangelegd om zomerpeen, aardbeien en aardappelen op te laten groeien. Vaak werden stukken grond afgegraven tot aan de vochtige ondergrond. Veel van deze akkertjes werden in loop der tijd niet meer gebruikt, waardoor ze al snel begroeiden met een verstikkend pak gras. Om te voorkomen dat deze gebieden ontoegankelijk werden, zette men grazers in. Ook koos men er soms voor om de voedzame bodem af te gegraven. Hierdoor kwam er ruimte voor weiland met laag gras. Dit is de ideale plek voor het groeien van kaalkopjes.

Doordat in het oosten steeds meer grasgronden in gebruik werden genomen, nam lange tijd het aantal kaalkopjes af. Tegenwoordig is door het inzetten van grote grazers een toename in het aantal graslanden te zien, waardoor er ook meer kaalkopjes groeien. Vooral op paardenmest groeien ze erg goed. Voorheen stonden ze nog op de rode lijst, maar tegenwoordig is dat niet meer nodig.

SOORTEN KAALKOPJES

Wat veel mensen niet weten is dat er in Nederland drie soorten kaalkopjes te vinden zijn. Het puntig kaalkopje (psilocybe semilanceata) is de bekendste. Deze komt vooral voor in het oosten van het land. Bijna alle informatie over kaalkopjes op Internet gaat over deze soort.

In het westen komt echter ook steeds vaker het blauwvoet kaalkopje (Psilocybe fimetaria) voor. Naast enkele Europese landen is deze paddenstoel alleen in Nieuw-Zeeland te vinden. Dan bestaat er ook nog het slijmrandkaalkopje (Psilocybe liniformans). Deze is erg zeldzaam en komt bijna alleen in Nederland voor.

Het slijmrandkaalkopje is te onderscheiden aan een slijmrandje net onder de lamellen. Dit randje kun je er vanaf trekken als een soort van elastiekje. Het blauwvoet kaalkopje heeft een iets blauwere voet dan de andere kaalkopjes. Het puntig kaalkopje, de naam zegt het al, heeft een puntige hoed.

ZELF KWEKEN VAN KAALKOPJES

Het is zeer moeilijk, haast onmogelijk om kaalkopjes te kweken. Dit heeft te maken met het feit dat deze paddenstoelen zich voeden met rottende graswortels. De ideale leefomgeving van kaalkopjes valt daardoor haast niet na te bootsen. Vandaar dat het gemakkelijker is om ze te gaan zoeken.

EFFECT VAN KAALKOPJES

Ze bevatten dezelfde psychoactieve stof als de Mexicaanse en Hawaiiaanse paddenstoelen. Toch hebben kaalkopjes een ander effect. Beschouw dit verschil in effect als het verschil in effect tussen wijn en bier. Beide dranken bevatten alcohol, toch word je van de een anders dronken dan de ander. Dit komt door de andere stoffen die wijn of bier bevatten, waardoor de alcohol een iets andere uitwerking heeft. Zo is er ook een verschil in effect te ervaren als je kaalkopjes vergelijkt met andere psilocybine houdende paddenstoelen.

Kaalkopjes worden beschouwd als hele lieve en vriendelijke paddenstoelen. Het zijn tevens sociale paddenstoelen. Met andere woorden je wordt er empathisch van, je gaat veel kletsen en vaak wordt je ook vrolijk. Soms ontstaan er lachkicks. Kaalkopjes resulteren meestal niet in sterke hallucinaties zoals de Hawaiiaanse paddenstoelen kunnen opwekken. Wel kunnen ze leiden tot diepere inzichten.

WAT JE MOET WETEN ALS JE KAALKOPJES GAAT PLUKKEN

Vaak wordt beweerd dat het gevaarlijk is om paddenstoelen te plukken en op te eten. Dit is echter zeer overdreven. Er zijn inderdaad een aantal zeer giftige paddenstoelen, maar dat geldt evengoed voor bessen en die durven mensen ook te plukken en te eten. Wanneer je kaalkopjes gaat plukken dan moet je weten dat er enkele giftige paddenstoelen zijn die op kaalkopjes lijken. De mate van giftigheid van deze gelijkende paddenstoelen is echter gering. Mocht je een giftige soort plukken die op een kaalkopje lijkt dan loop je de kans om misselijk te worden en in het ergste geval te gaan braken.

Neem echter het zekere voor het onzekere en bewaar altijd een extra paddenstoel. Mocht je toch opeens ernstig ziek worden dan kun je aan de dokter de paddenstoel laten zien en kan hij eventueel gericht ingrijpen.

Verdiep je verder goed in het determineren. Hieronder staat uitgelegd op welke kenmerken je moet letten. Je kunt ook een foto maken en deze plaatsen in een paddenstoel-determinatie-groep op Facebook. Anderen zullen je graag helpen bij de determinatie.

HOE HERKEN JE KAALKOPJES

Je vindt ze op veen- en kleigronden waarop gras groeit, zoals een oude kleidijk of afgegraven duinakkertje. Deze grond is schraal (voedingsarm) of licht bemest. Vind je een paddenstoel op een andere plek, bijvoorbeeld in een bos of op een boom, dan is het zeker geen kaalkopje.

Ze hebben een kegelvormige hoed met een spits bultje. Deze is 5 tot 15 mm in doorsnee en 6 tot 13 mm hoog. Als ze vers zijn, zijn ze olijfgroen tot grijsbruin. Laat je ze drogen dan verkleuren ze naar strogeel tot okerkleurig. De sporen zijn zwart tot paarsachtig-bruin. De lamellen zijn bleek bruin-grijs tot purperbruin. De steel is 5 tot 9 cm lang en ongeveer 1 tot 2 mm in doorsnee.

De kleur van de steel is wittig tot crème. De voet heeft soms een blauwgroene tint. Het vlees van de hoed is grijsbruin tot beige. De smaak is mild en ze ruiken een beetje naar radijs. Opvallend is dat ze een transparant slijmlaagje om zich heen hebben dat je er met een pincet vanaf kunt trekken.

Wanneer je ze een beetje knakt of buigt, zal er een blauwe verkleuring ontstaan. Zie je deze kleur dan weet je zeker met kaalkopjes te maken hebben. Deze kleur ontstaat namelijk doordat de psilocybine oxideert aan de lucht. Andere paddenstoelen bevatten deze stof niet en vertonen daardoor niet eenzelfde verkleuring.

GEBRUIK KAALKOPJES

Voor een goed effect van de kaalkopjes kun je ze het best op een lege maag innemen. Je kunt de paddenstoelen kauwen en daarna doorslikken. Hoe langer je kauwt, hoe beter de psychoactieve stoffen worden opgenomen door je lichaam. Het smaakt helaas niet zo lekker.

Daarom kun je er ook voor kiezen om een thee te zetten van de paddenstoelen. Snijdt ze in kleine stukjes en laat ze een uurtje trekken in heet water. Zorg ervoor dat het water niet kookt, want daardoor breekt de psilocybine af. Het is mogelijk om de theepot op een theelichtje te zetten en zo rustig te laten trekken. Drink de thee op inclusief de stukjes paddenstoel.

Wanneer je wat citroensap aan de paddenstoelenthee toevoegt, wordt de psilocybine in het water omgezet in psilocine. Zoals eerder gezegd is het de psilocine die verantwoordelijk is voor het psychedelische effect. Citroensap zorgt er dus voor dat de trip sneller begint. Als bijkomend voordeel heb je ook minder last van je maag.

DOSERING KAALKOPJES

Paddenstoelen die gekweekt worden zijn qua sterkte redelijk constant. Kaalkopjes komen alleen in de natuur voor, waardoor de sterkte varieert. De sterkte hangt namelijk af van het moment wanneer je ze plukt. Omdat de psilocybine alleen onder het vel wordt aangemaakt, zullen (bij een gelijk gewicht) kleine paddenstoelen ten opzichte van grote paddenstoelen sterker zijn. Probeer er daarom eerst tien á vijftien uit en kijk wat het effect is. Bepaal op deze manier de juiste dosis voor een volgende trip. Besef wel dat na een trip het een paar weken duurt, voordat je weer een optimaal effect zult ervaren. Daarom is het verstandig om de kaalkopjes te laten drogen, zodat je er langere tijd plezier van kunt hebben.

BIJWERKINGEN

Kaalkopjes kunnen resulteren in maagpijn. Zoals hierboven is uitgelegd, kan dit voor een deel voorkomen worden door thee te zetten van de paddenstoelen en daar eerst wat citroensap bij te doen. Mocht je maagpijn krijgen, wees gerust, meestal duurt het maar een half uurtje. Verder kun je een beetje pijnlijke ledematen krijgen. Je armen en benen voelen mogelijk zwaarder aan. Neem je teveel dan bestaat de kans dat je verward raakt. In het ergste geval kom je in een bad trip terecht. Kaalkopjes zijn echter vrij vriendelijk in vergelijking met andere paddenstoelen. Heb je nog nooit getript, dan zijn dit prima paddenstoelen om eens mee te beginnen.

WAARSCHUWINGEN

Wanneer je last hebt van een depressie of gevoelig bent voor psychoses, moet je nooit zonder begeleiding psychoactieve stoffen gebruiken. Dit geldt zeker voor psychedelica zoals kaalkopjes. Gebruik ze ook niet als je zwanger bent. Je kunt tijdens een paddenstoelentrip blowen, besef wel dat wiet de effecten van paddenstoelen aanzienlijk kan versterken. Kaalkopjes combineren met andere middelen is af te raden.

TOT SLOT

Heb je na het lezen zin gekregen om op zoek te gaan naar deze mysterieuze paddenstoel? Dan is een georganiseerde excursie om kaalkopjes te vinden misschien iets voor jou. Op deze manier heb je meer kans dat je ze tegenkomt en kun je je ook niet vergissen.

Kaalkopjes (Psilocybe semilanceata)